Vị đắng những chuyến đi xa |
Ký sự "quá giang" VỊ ĐẮNG NHỮNG CHUYẾN ĐI XA Những cảm nhận thức tế của một nhà báo Việt Nam về sự tụt hậu khi đất nước vừa mới mở cửa, hội nhập cùng thế giới. Bài này đã đăng trên báo Xuân Tuổi Trẻ năm 1989- 22 năm rồi. Có lẽ đó là lần đầu tiên cụm thuật ngữ "ký sự quá giang" được sử dụng trên báo. Cũng chỉ là mượn chuyện người khác mà nói tâm sự của mình. Thật ra thời nào có khó khăn của thời đó, điều quan trọng là khó khăn có được thay đổi hay không. Rõ ràng, những khó khăn trong bài ký sự gần như không còn nữa, nhưng cũng không có nghĩa là tất cả mọi chuyện đều đã dễ dàng trôi qua. Đó là lý do để nó được đưa vào tập hợp những bài báo xuất bản lần này. *** Một đồng chí giám đốc thuộc loại trẻ, có học thức, sau khi kể với tôi chuyện đi Tây, đã than : “Phải chi nhà báo các ông được đi nhiều để viết cho dân mình, cán bộ mình cùng đọc, cùng hiểu cái thân phận nghèo nhất thế giới của chúng ta mà đủ nhục như cái nhục mất nước, vậy mới quyết chí vươn lên nổi”. Nhưng thưa bạn đọc, nếu chờ đến lượt mình đi nước ngoài thì “còn khuya”, nên tôi mạn phép mượn lời kể của những nhà quản lý mà tôi đã gặp sau những chuyến đi học tập xứ người, để viết bài ký sự dưới đây. “Phải chi nhà báo các ông được đi nhiều để viết cho dân mình, cán bộ mình cùng đọc, cùng hiểu cái thân phận nghèo nhất thế giới của chúng ta mà đủ nhục như cái nhục mất nước, vậy mới quyết chí vươn lên nổi”. Lê Công Giàu(1989) : Nguyên giám đốc Trung tâm xúc tiến thương mại và đầu tư thành phố HCM. Có một người ngoại quốc từng muốn “ngủ một giấc, sáng ra thấy mình là người Việt Lần đầu tiên đến Thái Lan, ngồi đợi ở sân bay Bangkok, tôi thấy một đoàn người xếp hàng dài dưới nắng mà không được vào ga. Hỏi ra mới biết đó là những thanh niên Việt Nam chờ máy bay chở đi lao động ở Trung Đông. Họ không được phép vào ngồi đợi máy bay ở nhà ga như nhũng hành khách khác. Tôi không hiểu tại sao, nhưng cảm thấy nhục vì người Việt Nam mình đi nước ngoài, đặc biệt các nước tư bản, là phải đi qua cửa ngõ sân bay Bangkok - thay vì chỉ cần qua cửa ngõ Tân Sơn Nhứt của ta - rồi từ đó mới đáp máy bay đi tiếp. Cho nên phải chịu bao cảnh ngang trái đau lòng. Trở lại chuyến đi lao động ở Trung Đông. Một người bạn ngồi ở phi trường với tôi hôm đó đã kể rằng : Người Việt Nam đi Trung Đông để đào kênh qua sa mạc, lao động cực nhọc, thỉnh thoảng còn bị đánh đập, vì nước người ta là tư bản. Có anh xa vợ lâu ngày mà bên Trung Đông cái khoản phụ nữ là đặc biệt cấm kỵ nên khi về đến Thái Lan, bao nhiêu tiền dành dụm, đem ra ăn chơi xả láng, và mắc bệnh, không dám về Tổ quốc nữa. Nhân chuyện này, tôi nhớ có lần tôi đi dự một hội nghị du lịch tại Tiệp Khắc, ở đó, tôi đã xem trên truyền hình một bộ phim tài liệu hình sự, diễn ra cảnh các thanh niên Việt Nam lao động hợp tác tại Tiệp Khắc thanh toán nhau bằng búa. Tôi chợt hiểu tại sao tôi đón mãi mà xe buýt không dừng, đến khi mang huy hiệu phái đoàn Nhật thì mới đón được xe. Cũng không lạ gì cảnh người Việt mình ở Matxcơva không dám chào nhau bằng tiếng Việt vào thời điểm có một thanh niên Việt Còn đâu những huyền thoại về người Việt Đó chỉ là những câu nói vô tình vì họ không biết tôi là người Việt và chính vì vậy, những câu nói đó chứa đầy vị đắng của sự thật. Lâu nay chúng ta cứ đóng cửa ca ngợi nhau mà không biết thế giới đang ngày càng vượt quá xa chúng ta. Có dịp đi bàn chuyện buôn bán , làm ăn ở một nước Tây Âu tôi mới thấy hết cái lạc hậu của mình. Ở một nước tư bản, cán bộ kinh doanh của ta khi ngồi vào bàn đàm phán còn hỏi : “Các ông huy động vốn, được cấp vốn bao nhiêu? Mà không biết rằng họ là tư bản, làm gì có khái niệm “cấp” hay “huy động” như chúng ta. Một điều đáng buồn nữa là trong khi thế giới người ta đã quan niệm quan hệ là : “hai bên cùng có lợi” thì cán bộ ta cứ nghĩ chuyện “đề nghị tài trợ, giúp đỡ”, nghĩa là cứ tính chuyện xin-cho. Có lần tôi cũng tự sỉ vả mình, vì tỏ ra choáng ngợp trước không biết cơ man nào là hàng hóa trên những đường phố Ở Manila, tôi để ý thấy người ta quảng cáo rầm rộ trên tivi những sản phẩm mang nhãn hiệu nước ngoài được sản xuất, lắp ráp ở chính Phi Luật Tân, theo kiểu sous-licence, mà không mặc cảm tự ti dân tộc chút nào, vì hàng vừa tốt vừa rẻ. Tôi đến thăm hãng Samsung ở Giờ xin nói sang chuyện dịch vụ. Ở các thành phố mà tôi đã đi qua : Tokyo, Singapore, Manila, Bangkok, Seoul bất cứ đâu trong thành phố cũng có bàn “exchange” (đổi ngoại tệ), tạo mọi sự dễ dàng cho khách nước ngoài, chứ không khó khăn kỳ cục như bên ta. Đặc biệt ở Lúc đến Ai đi xa về lại không sung sướng khi máy bay đến gần Tổ quốc. Tôi không có niềm sung sướng đó mà chỉ hồi hộp, lo âu vì biết bao thủ tục phiền hà đang chờ đợi. Rời sân bay Tôi chợt nghe hai ông khách nói tiếng Anh ở hàng ghế trước : “Ông đi Việt Chưa hết, xuống đến nhà ga phi cảng lại phải chờ thêm cả tiếng đồng hồ, mồ hôi ra đẫm áo mà thủ tục dường như cứ đứng ì một chỗ. Một ông khách tưởng tôi là người ngoại quốc, lắc đầu nói : “Mất cả giờ rồi mà chúng ta chưa ra khỏi phi trường, không có đâu như ở đây”. Tôi đỏ mặt xấu hổ, nhưng không biết nói thế nào. Các bàn để làm thủ tục hải quan xếp theo hình chữ U quanh hành khách cũng gây một cảm giác sợ hãi như trước vành móng ngựa. Tôi đã đi qua Nhật, Ý, Pháp, Phi Luật Tân, Singapore, Nam Triều Tiên, Tiệp, Liên Xô rồi về Thái Lan, tôi có ý so sánh bên mình qua các cửa sân bay nên bấm giờ để coi thủ tục họ nhanh - chậm thế nào. Phải nói ở các nước XHCN[1] còn chậm, nhưng ở các nước tư bản thì không quá vài phút. Ở phi trường Nhật chỉ năm phút. Ở Kết thúc bài ký sự “quá giang” này, tôi không biết gì hơn là cảm ơn (và cả xin lỗi) những đồng chí xưng “tôi” trong bài : Nguyễn Bá, Lê Công Giàu, Đặng Trung Tín, Lê Hùng Dũng, Khiều Thiện Thuật, Phan Phùng Sanh và Nguyễn Đăng Liêm, (*)những người đã mất thì giờ cho nhà báo sau những chuyến đi xa. Cái cảnh “quá giang” cũng là đặc biệt, nhưng biết làm thế nào đối với một nhà báo quá đói thông tin. Lại nữa : mùa xuân “trông người mà ngẫm đến ta”, chẳng khác nào uống thuốc đắng, không có gì thú vị; nhưng tổ tiên ta vẫn dạy : thuốc đắng dã tật. Nghìn chén đắng thế này cũng chưa dã tật đâu, tôi chỉ mong nỗi nhục này góp phần thức tỉnh chúng ta, vươn lên làm giàu và sống có văn hóa, văn minh thật sự, chứ không mãi tự ru mình trong những ánh hào quang./. Trần Ngọc Châu |
Có một định mệnh biến chúng ta thành anh em: Không ai đi đường một mình, tất cả những gì ta gửi vào cuộc đời của người khác sẽ quay trở về cuộc đời của ta. EDWIN MARKHAM
Thứ Sáu, 28 tháng 10, 2011
KÝ SỰ
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Bài đăng phổ biến
-
ĐÔI ĐIỀU VỀ DÒNG SÔNG ĐAKBLA Trên bản đồ đất nước Việt Nam, Đakbla là một con sông quá nhỏ lại nằm ở vùng cao hẻo lánh nên ít được ngư...
-
Truyền thuyết dòng sông DăkBla Truyền thuyết dân tộc BahNar Phùng sơn sưu ...
-
NHÀ HÀNG PHỐ NÚI Nằm ngay cửa ngõ phía Đông của TP Kontum, đi qua cầu Đakbla, thả dọc theo đường Nguyễn Huệ, bạn sẽ đến với nhà hàng Đakbla ...
-
Kon Tum Quê Hương Tôi: BÌNH YÊN KON TUM : ...
-
TÊRÊXA - MÁI TRƯỜNG NGÀY ẤY... Trong cuộc đời đi học của tôi, thời gian 3 năm đầu tiên tại trường Tư Thục Trung Tiểu học Thánh...
-
Gỏi lá, bữa tiệc vị rừng 02/08/2010 13:57 Một mâm lá! Có những loại lá trong vườn nhưng nhiều hơn cả là những loại lá rừng. Bà N...
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét