CƯỜI KHÔNG ĐÚNG LÚC

 Đinh Lê Vũ

Sau đây là ý kiến của Alison R. Bishop (26 tuổi, người Mỹ) nói về nụ cười Việt Nam. Cũng là dịp ta soi mình, để nụ cười người Việt, nhất là nụ cười hướng đạo sinh, luôn đẹp trong mắt bạn bè quốc tế.

“Học tiếng Việt được năm năm và sống ở Việt Nam bốn năm, tôi có cơ hội tiếp xúc với nhiều người bạn Việt và hiểu khá nhiều về văn hóa Việt Nam. Tuy nhiên, tôi vẫn bị “sốc” trong những tình huống mà tiếng cười phát ra không đúng lúc.

Nhiều lần đi mua sắm, tôi nghe được tiếng cười rúc rích và thấy nhân viên bán hàng chỉ trỏ mình nhưng khi tôi quay lại thì họ vờ làm ngơ. Tôi không hiểu vì sao họ cười? Có phải vì tôi là người nước ngoài và tôi khác biệt? Những nụ cười không đúng chỗ như thế dễ gây ấn tượng xấu cho du khách đến Việt Nam.

Không chỉ cười nhạo du khách mà không rõ nguyên do, những người nước ngoài cố gắng nói tiếng Việt cũng bị đưa ra làm trò cười.

Có lần một người bạn cùng lớp tiếng Việt của tôi đi đổ xăng. Cô ấy muốn đổ đầy bình nhưng nói nhầm thành “no”, làm người ở trạm xăng bỗng phá lên cười. Cô bạn tôi đỏ mặt, lúc đó cô đã nhớ ra từ “đầy” nhưng khi phát âm lại nói nhầm thành “đái”. Anh nhân viên ở cây xăng cười to hơn và gọi bạn bè đến xem.

Sau sự cố này, bạn tôi rất buồn vì không ai hiểu những gì mình nói, thậm chí còn bị chọc quê vì những cố gắng của mình. Tệ hơn, cô ấy đã bỏ học tiếng Việt đến vài tháng do mất tự tin với vốn ngoại ngữ bị cười nhạo của mình.

Tương tự, một số người bạn nước ngoài của tôi thường tranh thủ tập tành nói tiếng Việt bằng cách gọi cà phê ở quán. Do mới học nên tiếng Việt của họ còn lơ lớ và không khỏi làm người phục vụ bật cười. Bạn tôi lúc đó cảm thấy bị xúc phạm, chuyển sang dùng tiếng Anh và hứa sẽ không đến quán đó nữa.

Ở Mỹ, nếu một người không rành tiếng Anh cố gắng gọi món nhưng phát âm sai hay dùng không đúng ngữ pháp, nhân viên phục vụ chẳng bao giờ cười phá lên cả. Thay vào đó, người phục vụ chỉ mỉm cười nhẹ nhàng, kiên nhẫn chỉ họ cách nói đúng. Điều này sẽ động viên người nước ngoài tiếp tục cố gắng nói và học ngôn ngữ đất nước họ đang sống.

Là giáo viên một trường quốc tế, tôi thường cấm các học sinh cười khi có một học sinh phát biểu sai. Trong xã hội phương Tây, nếu bạn mắc lỗi trong lĩnh vực đang học hỏi, cười không bao giờ là phản ứng của mọi người xung quanh. Chúng tôi tránh làm như vậy để không làm bạn tổn thương, kém tự tin và ngừng cố gắng.”

Phương Thúy